Hoofdpijn komt vaak voor: maar liefst 96% van de Nederlanders heeft wel eens pijn in zijn of haar hoofd. Reguliere hoofdpijn moeten we niet verwarren met ziektes als migraine. Dat wil niet zeggen dat het niet heel vervelend en belastend kan zijn.
Hoofdpijn is een van de meest voorkomende klachten waarmee mensen naar de huisarts of de neuroloog gaan. De belangrijkste vormen van hoofdpijn zijn: migraine, spanningshoofdpijn, medicatie afhankelijke hoofdpijn,clusterhoofdpijn, hormonale hoofdpijn en aangezichtspijn. Daarnaast zijn er combinaties van deze vormen mogelijk. Een arts bepaalt op basis van een gesprek en op basis van een lichamelijk onderzoek welke vorm hoofdpijn iemand heeft. Het is bijzonder prettig als u voordat u naar de dokter gaat een aantal weken een hoofdpijndagboek bijgehouden heeft. Invulformats zijn gewoon op het internet te vinden (bijvoorbeeld op: www.thuisdokter.nl).
Elke hoofdpijnvorm presenteert zich op een eigen kenmerkende wijze. Met elk ook een al dan niet bekende oorzaak en behandeling. Van de meest voorkomende vormen volgt hier een beknopte beschrijving.
Migraine
Migraine is niet zomaar een hoofdpijntje, het is een chronische hersenziekte. Migraine komt in aanvallen en hoofdpijn is slechts één van de symptomen.Naast de hoofdpijn, die hevig is, komt vaak ook misselijkheid en braken voor. Daarnaast is er vaak sprake van overgevoeligheid voor licht en geluid.
Migraine heeft een grote impact op de levens van patiënten en hun naasten. De ziekte staat niet voor niets in de top 10 van meest invaliderende ziekten ter wereld.
Over de exacte oorzaak van migraine is nog maar weinig
bekend. Een migraineaanval ontstaat door een ontregeling in
de hersenstam. Deze ontregeling, ofwel ‘kortsluiting’, ontstaat door prikkels. De prikkeldrempel kan tijdelijk verlaagd zijn, bijvoorbeeld door de menstruatie of extreme vermoeidheid en daardoor soms leiden tot een aanval. Mensen met een continue lage prikkeldrempel, en vaak erfelijke aanleg, kunnen herhaaldelijk migraineaanvallen krijgen.
Migraine komt regelmatig voor in combinatie met spanningshoofdpijn, hierdoor is de diagnose vaak moeilijk te stellen. Daarnaast is de intensiteit vaak hoger en duurt de aanval vaak langer.
Behandeling van migraine gaat over het algemeen medicamenteus. Daarnaast moeten de ‘triggers’, als slaapgebrek, onregelmatig leven, ko e, roken etc., zoveel mogelijk worden vermeden.
Spanningshoofdpijn
Ook wel Tension Type Headache(TTH) genoemd, is een verzamelnaam voor een aantal vormen van hoofdpijn. Spanningshoofdpijn komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen en misschien spelen hormonale factoren een rol, als ook het verschil in lichaamsbouw en lichaamshouding. Een psychische oorzaak voor spanningshoofdpijn is nog nooit aangetoond. De kenmerken van spanningshoofdpijn zijn niet voor iedere patiënt hetzelfde, maar er zijn wel overeenkomsten.
Bij spanningshoofdpijn is er sprake van twee of meer van de onderstaande symptomen:
• Pijn aan weerszijden van het hoofd.
• Drukkende/klemmende pijn,
• Strakke bandgevoel om het hoofd.
• Lichte tot matig intense pijn.
• De pijn wordt niet erger bij lichamelijke inspanning.
Verder kunnen de volgende kenmerken aanwezig zijn: • De pijn straalt vanuit de nek naar het achterhoofd.
• Schouders/nek zijn stijf en pijnlijk.
• Misselijkheid, zonder braken.
• Lichte gevoeligheid voor harde geluiden of fel licht.
• Depressiviteit, met name bij chronische spanningshoofdpijn.
Duur van de hoofdpijn is verschillend. Is de hoofdpijn niet langer of vaker dan 15 dagen per maand, spreekt men over ‘Episodische’ spanningshoofdpijn. Meer dan 15 dagen hoofdpijn wordt ‘Chronische’ spanningshoofdpijn genoemd.
De behandeling is vaak middels pijnmedicatie en/of fysiotherapie.
Medicatie afhankelijke hoofdpijn
Wanneer u last heeft van hoofdpijn, neemt u vast wel eens een pijnstiller. Dit kan op zich geen kwaad, tenzij u te vaak medicijnen gebruikt. Wanneer u steeds vaker medicijnen tegen hoofdpijn gebruikt, kan het zo zijn dat u hierdoor juist méér hoofdpijn krijgt. Dit wordt medicijn afhankelijke hoofdpijn, middelen afhankelijke hoofdpijn of medicatie afhankelijke hoofdpijn genoemd. Het gaat om een chronische hoofdpijn (15 dagen of meer per maand) waarin
geen duidelijk patroon te herkennen valt maar waarbij wel sprake is van regelmatig gebruik van eenvoudige pijnstillers als paracetamol maar ook de zwaardere pijnstillers zoals NSAID’s, ergotamine en/of triptanen.
De behandeling: in overleg met de huisarts/specialist wordt vaak een afbouwschema voor de medicatie opgesteld.
Clusterhoofdpijn
Dit is een zeer ernstige vorm van hoofdpijn die minder vaak voorkomt dan bijvoorbeeld spanningshoofdpijnen/of migraine.
De, zeer heftige, hoofdpijn verloopt in aanvallen met heftige pijn rond en achter één oog. De pijn wordt vaak omschreven als felle heftige pijnsteken. Vaak komen de aanvallen gedurende perioden voor. Deze perioden worden clusters genoemd. Na een cluster
zijn mensen meestal enige tijd vrij van aanvallen. Er zijn helaas
ook mensen die doorlopend aanvallen hebben. Om een beeld te krijgen wat mensen met cluster hoofdpijn doormaken, zijn er op het internet diverse lmpjes te vinden van mensen gedurende een dergelijke aanval.
De behandeling bestaat uit het vermijden van uitlokkende factoren zoals roken, alcohol en medicijnen. Daarnaast wordt er behandeld met 100% zuurstof en Sumatriptan injecties.
Hormonale hoofdpijn
Hormonale hoofdpijn is een vorm van hoofdpijn die bij veel vrouwen optreedt voor of tijdens de menstruatie. Het is een vervelende vaak zeurende vorm van hoofdpijn die erg hinderlijk is maar waarbij men in de meeste gevallen wel gewoon kan blijven functioneren. De hoofdpijn is over het algemeen heftiger dan spanningshoofdpijn hoewel de duur en intensiteit per periode kunnen. Ook deze hoofdpijnvorm komt vaak in combinatie voor met spanningshoofdpijn.
De medicijnen die het beste pijnstillend werken bij hormonale hoofdpijn zijn pijnstillers die in de groep van de NSAID’s vallen. NSAID staat voor Non-Steroidal Anti-In ammatory Drugs. Dit betekent in normaal Nederlands dat deze medicijnen naast een pijnstillende werking ook ontstekingsremmend werken. Het voordeel van deze middelen is dat ze meer pijnverlichting geven dan paracetamol en/of aspirine. Nadeel van deze medicijnen is dat ze de maagwand kunnen irriteren.
Aangezichtspijn
Aangezichtspijn is pijn in het gezicht, tussen het voorhoofd
en de kin, inclusief de oren. Acute aangezichtspijn treedt plotseling op, bijvoorbeeld bij tand- of kiesproblemen of bij een neusbijholteontsteking. Bij chronische aangezichtspijn komen
de pijnscheuten langdurig en voortdurend terug. Chronische aangezichtspijn valt uiteen in ‘typische aangezichtspijn’ en ‘atypische aangezichtspijn’. Bij typische aangezichtspijn treden er plotselinge pijnen op in uw gezicht, uw kaak of wang, die een paar seconden tot enkele minuten aanhouden. Soms herhaalt de pijn zich met een korte tussenpoos van bijvoorbeeld een half uur.
De eerste vorm is de typische aangezichtspijn vanuit een ‘gezichts’zenuw (trigeminus neuralgie). Trigeminusneuralgie (TN)
is de meest voorkomende vorm van aangezichtspijn en wordt veroorzaakt door de nervus trigeminus (drielingzenuw) die zich tussen de schedel en de hersenen bevindt. De pijn bij deze vorm van aangezichtspijn wordt ervaren als elektrische schokken die worden veroorzaakt door ‘normale prikkels’ zoals tanden poetsen, eten, praten, scheren, de huid aanraken of koude wind. Deze vorm
van aangezichtspijn kan plotseling verdwijnen en vervolgens
na maanden of jaren weer terugkeren. De aandoening ontstaat doorgaans vanaf het veertigste levensjaar en komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
De tweede vorm van aangezichtspijn wordt Glossopharyngeus neuralgie genoemd. Hierbij heeft u KNO-klachten (keel, neus en oor). U ervaart heftige pijnen in uw oor, tong, rond de amandelen en soms onder in uw kaak. De pijnaanvallen duren ongeveer een minuut. De pijn wordt opgewekt door kauwen, spreken, slikken en kou. Behandeling van aangezichtspijn is medicamenteus. Als de medicatie niet voldoende werkt, wordt mogelijk overgegaan in een operatieve ingreep in de vorm van een zenuwblokkade.
Behandeling van hoofdpijn door de fysio(manueel) therapeut:
Gelukkig zijn een aantal vormen van hoofdpijn middels fysiotherapie en manuele therapie te verlichten en in veel
gevallen te verhelpen. Met name Spanningshoofdpijn is middels fysiotherapeutische behandeling meestal goed te behandelen. De behandeling bestaat over het algemeen uit spierontspanning, mobilisaties en oefeningen. Daarnaast wordt advies gegeven over houding en beweging tijdens de activiteiten van het dagelijkse leven.
Een nog niet genoemde vorm van hoofdpijn, die door de manueeltherapeut te behandelen is, is Cervicogene hoofdpijn. Dit is hoofdpijn die vermoedelijk veroorzaakt wordt vanuit de bovenste wervels in de nek. De pijn bevindt zich meestal aan een zijde van het hoofd. In sommige gevallen beiderzijds.
De pijn komt vaak vanuit de nek opzetten. Het omkijken is vaak
fors beperkt en pijnlijk bovenin de nek; ook wekt dit vaak de kenmerkende hoofdpijn op. De hoofdpijn kan een paar uur aanhouden maar ook enkele weken. Oorzaak lijkt heel divers, bijvoorbeeld: een asymmetrische slaaphouding, een doorgemaakt trauma(niet te verwarren met whiplash) of bijvoorbeeld een slechte werkhouding. De behandeling bestaat uit spierontspannende massage in de nek, mobilisaties van de wervels, voorlichting/advies en oefeningen. Meestal is er na de eerste 1 á 2 behandelingen al verlichting van de klachten.
Bij de behandeling door een fysio-/manueeltherapeut zal altijd getracht worden de oorzaak te achterhalen om zodoende een recidief te helpen voorkomen.
Onderzoek naar hoofdpijn
Gelukkig wordt er veel onderzoek gedaan naar hoofdpijn. Veel leden van de Nederlandse Hoofdpijn Vereniging zijn betrokken bij deze onderzoeken. Door onderzoek is de kennis over de oorzaken, de diagnose en de mogelijke behandelingen de afgelopen jaren ink toegenomen. Toch is er nog veel meer onderzoek nodig. Bijvoorbeeld om te achterhalen hoe hoofdpijn ontstaat, en hoe je een hoofdpijnaanval kunt voorkomen.
Voor vragen kan u altijd contact met ons opnemen.
